“Greet”, IJselmeerkruiser 1933

IJselmeerkruiser
Al eerder zijn op onze website de houten zeiljachten van het type ‘IJselmeerkruiser’ beschreven. Het ontwerp was van H.W. de Voogt uit Haarlem en ze werden vooral op scheepswerf “De Vlijt” van Henk en Johan de Vries in Aalsmeer gebouwd. De eerste zeilboot van dit model werd getoond op de allereerste HISWA-tentoonstelling in maart 1933.

De “Onrust”, ex “Greet” zeilend bij Den Helder, ongeveer  1947

Het gevolg was dat veel enthousiaste watersporters een IJselmeerkruiser bestelden. Het liep storm! Van april tot en met juli 1933 werden twintig jachtjes met 16 m² zeiloppervlak gebouwd en afgeleverd. Uit die tijd stamt de “Gaudeamus” die nog steeds in de vaart is en eerder werd beschreven. In dezelfde maand, juli 1933, werd ook de IJselmeerkruiser “Greet“ gebouwd voor H. Roovers uit Den Helder.

Maten
Lengte over alles                                         6.80 of 6.88 m
Lengte in de waterlijn                                5.80 m
Grootste breedte op buitenkant huid       2      m
Diepgang                                                      0.90 m
Grootzeil                                                       11.5 m²
Fok                                                                4.5 m²
Aan de wind                                                 16    m²
De ballast in de vaste kiel was van lood en woog ongeveer 400 KG. De spiegel was zodanig geconstrueerd dat de bootjes op zeer eenvoudige wijze met een aanhangmotor konden worden uitgerust.

Standaardofferte uit 1933
Als knikspant gebouwd, geheel van mahoniehout met eiken constructiedelen. De dekjes van vurenhout met zeildoek overtrokken, met prima zeilen en tuigage. De inventaris is als volgt: 1 vaarboom, 1 haak, 2 stootkussens, puts met touw, stokdweil, 4 landvasten, zeilhuik en fokkenzak, op de kajuitbanken eenvoudig gestoffeerde kussens.
Prijs ƒ 1265. Prijs in Teakhout ƒ 70 hoger.

Besteld en afgeleverd

Het Rekeningenboek, 1 juli 1933

De heer Roovers, eigenaar van een stoomwasserij in Den Helder was ruim 40 jaar oud toen hij kort na de HISWA op 21 april 1933 zijn IJselmeerkruiser bestelde. Zijn boot die de naam “Greet” kreeg werd op 1 juli opgeleverd, de eindafrekening is bewaard gebleven en zag er als volgt uit:
Levering 16 m² IJselmeerkruiser normaal voor:   ƒ 1265
– Extra: een emmercloset vóór de mast met bijkomend timmerwerk, zoals opgegeven in ons schrijven van 16 april 1933: ƒ 10
– Extra: Het maken van een elektrische verlichting, twee lichtpuntjes met een Varta accu voor ƒ 32,50
– Extra: vóór de mast matrassen voorin en gordijntjes voor ƒ 18
– Extra: een watertank met dekdop en kraan en kastje voor ƒ 20
– Extra: motorklamp op het achterdek met gegalvaniseerd ijzeren versterkingshoeken voor ƒ 10
– Extra: tweemaal de naam Greet met verchroomde blokletters voor ƒ 5
– Extra: een Bollantaarn voor ƒ 3,30
– Extra: een anker van 8 kg met 25 meter touw voor ƒ 15
– Extra: glasplaatjes op de kajuitkastjes voor ƒ 0,90
– Extra: een wit, waterdicht afdekzeil  over de gehele boot voor ƒ 45
– Extra: ‘Elto Lightweight’, buitenboordmotor type 1933 voor ƒ 267, 50
Totaal: ƒ 1692,20

‘Vlogen we op de golven in…’
Henk en Johan de Vries wilden graag op de volgende HISWA in 1934 extra reclame maken voor hun IJselmeerkruisers. Daarom vroegen ze aan enkele kopers om hun (gunstige) belevenissen van hun zeiljacht vast te leggen. Aanstaande kopers zouden hierdoor misschien extra gemotiveerd worden. Deze ‘tevredenheidsbetuigingen’ zijn in ons archief bewaard gebleven, ook die van de heer Roovers met zijn “Greet”.

H. Roovers was een ervaren en enthousiast zeiler en lid van watersportvereniging HWN in Den Helder. Van 1951 tot 1962 was hij zelfs voorzitter van deze vereniging. Nog steeds wordt hij op de jachthaven herinnerd door een steiger die zijn naam draagt.

Zeilen met de “Onrust”, 1947. V.l.n.r. F. Trap, J. Noot en eigenaar H. Roovers, allen bestuurslid en of voorzitter van Watersportvereniging H.W.N.

Op 28 augustus 1933, kort na zijn zeilvakantie op het nieuwe IJsselmeer, schreef hij de gebroeders De Vries een uitgebreide brief met daarin onder meer het volgende:
Mijne Heeren,
Wat de boot aangaat, ik voel mij verplicht U mijne volle tevredenheid te betuigen, het is werkelijk een zeewaardige boot, (wel zal hij misschien in sommige gevallen te licht zijn). We hebben met de vakantie tweemaal de Zuiderzee overgestoken van Den Helder uit buitengaats naar Den Oever (Wieringen) en vandaar op Kampen naar Deventer. Op de terugtocht hadden wij van Kampen naar Urk ruwe zee, er stond een stijve bries, wij hadden gereefd grootzeil en motor. Maar tot overmaat van ramp weigerde op een gegeven ogenblik de motor. Om de boot met de kop op de wind te houden liet ik een drijfanker uitgooien, daar was de tros te lang van, zodat het hele drijfanker geen dienst deed en we maar hulpeloos lagen te zwalken, 3 à 3½ meter werd de boot opgeheven en neergegooid.
Ik lag achter bij de motor te prutsen en mijn kameraad stond voorop om het drijfanker weer binnen te krijgen wat hem niet gelukte door de deining.
Dat gevalletje heeft zo ruim twee uur geduurd, ik heb de motor er af weten te krijgen en nog nagezien, het zat in de toevoerleiding. Toen de motor het weer deed vlogen we op de golven in, we kregen wel veel buiswater over, maar hadden geen last. ’s Avonds met nog vijf andere jachten Urk binnengelopen.
Ik schrijf dit alles uitvoerig om te laten zien dat toen de boot in zeer ongunstige positie was, ze het toch reusachtig heeft gedaan. Steeds bleef de kop boven water, wat bij de andere jachten niet het geval was geweest.
Met vriendelijke groeten.
H. Roovers

Openingsweekend van H.W.N. voorjaar 1947. In het midden de IJselmeerkruiser van H. Roovers

Slot
H. Roovers gaf na de oorlog zijn boot de naam ‘Onrust’. Hij overleed in 1965 en waarschijnlijk werd de IJselmeerkruiser daarna verkocht. In 2002 ontdekten we de ‘Onrust’ in een loods in Lemmer, de blank gelakte romp was inmiddels in epoxy gezet en blauw geschilderd.

Lemmer, 2002, links de “Onrust”, midden de nieuwe eigenaar, rechts Huib de Vries

Of ze nog ooit gezeild heeft en of de ‘Onrust’- ex ‘Greet’ nog bestaat is niet meer bekend.

Met dank aan de heer Maarten Noot, Den Helder voor zijn informatie en de historische foto’s