Grundel in Openlucht Museum

Aalsmeerse Brandweer in Nederlands Openlucht Museum
In Aalsmeer wordt het zo langzamerhand moeilijk om nog een originele landschuit of grundel te vinden. In de zomer van 2004 lag er nog eentje bij de scheepswerf van Willem Enthoven op reparatie, zeg maar restauratie, te wachten.

De Vries grundel in Arnhem, Openluchtmuseum, 2004

Gelukkig zijn de leden van de Aalsmeerse vrijwillige brandweer beroepshalve oplettende mensen! Dat blijkt wel uit het feit dat zij tijdens een excursie in het Openluchtmuseum in Arnhem ontdekten dat daar een Aalsmeerse grundel op een helling stond. Er zat nog een werfplaatje op de spiegel en volgens een van de brandweerlieden en achterkleinzoon Joost de Vries, stond daar “C.J.W. de Vries” op.

Grundel “Waterman”, 1927 ?
Korte tijd later, in september 2004, bleek het hier inderdaad om een bijna 6 meter lange grundel te gaan die door C.J.W. de Vries was gebouwd. Waarschijnlijk ergens tussen 1910 en 1920. Iemand had deze landschuit ooit aan het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen geschonken, maar daar paste het scheepje niet in de collectie en dreigde het verloren te gaan. In een register uit 1987 wordt een grundel van 5.77 m lengte genoemd met de naam “Waterman” en gebouwd bij De Vries Aalsmeer in 1927. Deze grundel was toen eigendom van het Zuiderzee Museum in Enkhuizen.

Omstreeks het jaar 2000 verhuisde de zeer verwaarloosde grundel daarom naar het Openluchtmuseum in Arnhem. Daar kreeg het een ligplaats op de historische helling van de Marker-werf. Aanvankelijk wist men er ook hier geen raad mee. Slopen, of toch proberen te herbouwen?

Karel Mallan, links, en Huib de Vries, september 2004

Karel Mallan, medewerker van het museum, besloot gelukkig om samen met enkele vrijwilligers de grundel te gaan restaureren. Ze hadden weinig documentatie, noch over het schip, noch over de scheepsbouwer. Zij veronderstelden dat van de oorspronkelijke scheepswerf niets meer terug zou zijn te vinden. Ze slaagden er in de bodem geheel te vernieuwen volgens de traditionele bouwwijze met pennen en deutels. Ook veel spanten (kurven) moesten vernieuwd worden. Met veel zwarte koolteer en andere hulpmiddelen werden daarna de minder beschadigde onderdelen beter tegen de weersinvloeden beschermd.

Maten
Ver van Aalsmeer, maar op een prachtige plek midden op het museumterrein, heeft de grundel nu een goede en historisch verantwoorde plaats gekregen. De maten van deze eikenhouten grundel zijn als volgt:

Lang, over de stevens:                              5.80 m
Breed ter hoogte van de roeidoften:   1.78 m
Diep of hol bij de roeibank:                    0.625 m
Hoogte bij de voorsteven:                      1.10 m
Hoogte bij de achtersteven:                  0.83 m

 

In het water achter de Marker scheepshelling weerspiegelt het silhouet van een Paltrok houtzaagmolen. Toevallig of niet, scheepsbouwer C.J.W. (Han) de Vries werd in 1868 in Amsterdam in een huis op een molenwerf van een Paltrokmolen geboren…