“Noorman” 1936

De Naam
Op foto’s die tijdens de tewaterlating omstreeks 20 juli 1936 werden gemaakt staat op de romp van het zeiljacht geschilderd “de Noorman”. Later wordt steeds als naam genoemd: “Noorman”.

Bouwgeschiedenis

                    Tewaterlating van ‘de Noorman’, juli 1936

In de werkweek van 2 tot 8 mei 1936 werd door Arie Wies in de spantenloods begonnen met het uitzetten van de spanten. De volgende weken werd er door groepjes van vier tot soms veertien man aan het zeiljacht gewerkt. De scheepbouwers Jan Kappelhof en Jan Jonkman waren vanaf het begin bij de bouw betrokken.
Tussen 11 en 17 juli werd de Noorman ‘op de kar’ gezet door Henk van den Beitel. Een week later, tussen 18 en 24 juli, werd het volgende genoteerd ‘achter uit en in het water’.
De ‘Noorman’ werd klaargemaakt en verliet aan het eind van die week de scheepswerf in Aalsmeer.

Vertrek van de ‘Noorman’ van de werf, zomer 1936

Gegevens
Het teakhouten zeiljacht had het model van een Noorse Jol, het was ontworpen door H.W. de Voogt voor M.A. van Waasdijk, Hillegersberg. De afmetingen waren: lengte o.a. 9,27 m,  breedte  2,78 m en diepgang 1,40 meter. Het zeilplan was als volgt: grootzeil 28,35 m², fok 16,58 m², totaal zeiloppervlak 44,93 m², de ‘Noorman’ was torenkotter getuigd.
Bouwwijze: huid: teakhout, dikte 25 mm, spanten: a. eikenhout 30 x 40 mm, afstand 200 mm.
b. hoekstaal 40 x 40 mm, dikte 4 mm, afstand 600 mm. Dekbalken: eikenhout 35 x 58 mm, afstand 235 mm, dek: teakhout 25 mm. De kiel was van lood en de ingebouwde motor een Gray Seascout. Op 24 september 1948 werd de ‘Noorman’ gemeten en kreeg het RORC zeilnummer H 158.

Scheepstuimelaar
Uit de materiaallijst zijn een paar interessante posten terug te vinden:
NV. R.S. Stokvis en Zonen: 1 wit aardewerken scheepstuimelaar en 2 wit aardewerken zeepbakjes: ƒ 9,45  J.R. Kessler, Amsterdam: 1 verchroomd 4” Vloeistofkompas ƒ 21,50 Firma H.J. v.d. Rijn, Amsterdam: 47 blokken ongesmolten lood: ƒ 252,34,  Fijnhouthandel F.G. Beerkens, Haarlem: 0,825 m² Moulmain Teak ƒ 115,50,  Gebr. Willink, Amsterdam: 1 Gray “Seascout” motor met reductiegear 2:1   ƒ 553,50.

Elegantie en zeewaardigheid
In  “Klassieke Zeiljachten”, Uitgave Alk & Heijnen, 2007, wordt het zeiljacht beschreven als ‘één van de gaafste nog varende voorbeelden van de Nederlandse jachtbouw uit het interbellum is het kottergetuigde zeiljacht ‘Noorman’. In tegenstelling tot de meeste jachten uit die tijd was het uitgangspunt bij het ontwerp niet zozeer gedistingeerde elegantie als wel zeewaardigheid. Deze eis werd als eerste prioriteit gesteld door de opdrachtgever, M.A. van Waasdijk, een ervaren zeiler die vertrouwd was met omstandigheden op zee. Nauwe samenwerking tussen opdrachtgever en ontwerper leidde tot een ontwerp dat een samensmelting is van enerzijds de traditionele Noorse redding- en loodskotter met anderzijds de verworvenheden van de destijds reeds goed ontwik reeds goed ontwikkelde jachtbouw. ‘ … ‘De ‘Noorman’ is, naar voorbeeld van de Noorse zeilkotters, een karveel gebouwde spitsgatter. Echter, in tegenstelling tot de Noorse schepen, die van naaldhout of eiken gebouwd zijn, is de Noorman van javateak. Voor zowel romp als dek werd duims teak gebruikt De wrangen en dekbalken zijn van eiken, evenals twee op de drie spanten. De resterende spanten zijn van ijzer.’… ‘Opvallend in het ontwerp zijn de lage kajuit, de brede gangboorden en de kleine, ondiepe kuip, eigenschappen die het varen op zee prettiger en vooral veiliger maken. In de kajuit en in het vooronder zijn in totaal zes kooien. De kajuit is voorzien van een aparte kombuis. De inrichting van de kajuit is sober, maar door het overvloedige teak tegelijkertijd luxueus.’…

Slot
In het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw werd de ‘Noorman’ ingrijpend gerestaureerd. In 2004 was het zeiljacht weer in volle glorie hersteld.

 

  De ‘Noorman’ bij Enkhuizen, 2009,  foto familie Ubbink

Vanaf 1936 tot aan de verkoop eind jaren veertig van de twintigste eeuw werd er door de eerste eigenaar M.A. van Waasdijk en zijn neef J. van Waasdijk met de ‘Noorman’ gezeild.
In de tweede Wereldoorlog lag de Noorman ‘ondergedoken’ om uit handen van de bezetters te blijven. In 1962 werd het zeiljacht door J.B. Ubbink (Job sr.)  aangekocht. Sindsdien is de Noorman in het bezit van de familie Ubbink.  

De ‘Noorman’