Een grundel als windwijzer

Sloop
In de zomer van 1985 werden de oude loodsjes van de scheepswerf van C.J W. (Han) de Vries (1868-1947) gesloopt. Het water van de Kerkwetering waaraan de werf stond was al jaren daarvoor gedempt en in het centrum van het dorp Aalsmeer was behoefte aan parkeer- en speelruimte.

1985  Op de nok van de middelste houten loods is vaag de oude windwijzer zichtbaar. Op de achtergrond de hoge loods van het bedrijf Wegman & Demper

Op de hoogste loods stond op de ‘makelaar’ als laatste herinnering nog altijd de eikenhouten windwijzer die de scheepsbouwer eens gemaakt had. Het zal niemand verbazen dat de windwijzer de vorm van een grundel had! Het mastje was eraf en de boeg door houtrot aangevreten. Maar toch… De zoons van C.J. (Cees) de Vries leenden een ladder en redden de windwijzer met de makelaar waarop hij was geplaatst voor de familie. Cees maakte het bootje schoon, repareerde de boeg, plaatste de mast en de windwijzer kon weer zijn werk doen. Maar dat vonden we zonde. Het origineel kwam in een vitrine en verschillende eikenhouten replica’s  gingen in het vervolg op verschillende adressen de windrichting aangeven.

Na de restauratie van windwijzer en makelaar

Windwijzer
Misschien zijn er bezoekers van deze website die ook zo’n grundel-windwijzer willen hebben? Daarom volgt hier een korte bouwbeschrijving.

De grundel is van eikenhout met een dikte van ongeveer 15 mm, de lengte over alles is 40 cm, de grootste hoogte 9 cm. Aan de achterzijde is het roer uitgestoken tot een dikte van ongeveer 6 mm. De mast is rond en heeft een doorsnede van 10 mm, de mastlengte is ongeveer 35 cm boven het ‘dek’ en staat in een lichte hoek naar achteren. Het hart van de mast ligt op ongeveer 11 cm van de punt van de boeg.

In de onderzijde van de windwijzer is een 35 mm diep gaatje van ongeveer 10 mm geboord. Hierin past de ijzeren pin van ongeveer 9 mm waarop de windwijzer draait. Het hart van dit gaatje ligt op ongeveer 13.5 cm van de punt van de boeg. De pin wordt aangebracht in de makelaar die uiteindelijk op de gewenste plaats kan worden bevestigd. Han de Vries monteerde een stukje glas in de windwijzer om te voorkomen dat de kop van de ijzeren pin in het hout vast zou lopen. Op de foto is het glas als een zwart streepje zichtbaar. Bij de replica’s is dit niet gedaan.

Slot
De originele windwijzer was waarschijnlijk wit geschilderd, maar lakken of beitsen kan natuurlijk ook.

Een grundel als windwijzer