De Eenhoorn
Onze oudste voorvader in Amsterdam, Johannes de Vries (1785-1826), was een zoon van de in Duitsland geboren en daar ook getrouwde Karsten Jans de Vries en Lamke Tebben. Johannes werd houtzaagmolenaar en overleed 40 jaar oud in een woning op de molenwerf van ‘De Eenhoorn’. Op het kaartje afgebeeld bij de cirkel met E. Het was een paltrokmolen, gesticht omstreeks 1638 en gelegen aan de Kostverloren Vaart. Het molenaarshuis was versierd met een gevelsteen waarop een Eenhoorn stond afgebeeld. Deze steen is tegenwoordig aanwezig in huize Terra Nova, bij Oostervecht aan de Vecht tussen Vreeland en Loenen. Eind juli 1929 werd de bouwvallige molen gesloopt.
De Otter
Molenwerf met ‘ De Otter’, Amsterdam, 2006
In 1838 werd in een huis op de werf van molen ‘De Otter’ Hendrik Sijbrand (Hein) de Vries geboren, een kleinzoon van Johannes. Net als ‘De Eenhoorn’, werd ook ‘De Otter’ omstreeks 1638 gesticht. De molen werd ook wel als ‘De Kleine Otter’ genoemd. Gelukkig staat deze paltrokmolen nu al vele honderden jaren op dezelfde plek aan de Kostverloren Vaart in Amsterdam. Hoewel omringd door hoge gebouwen waardoor het houtzagen bijna onmogelijk is geworden, blijft ‘De Otter’ daar staan als herinnering aan de tientallen houtzaagmolens die daar vroeger hun werk hebben gedaan. Omstreeks 1990 werd de molen geheel gerestaureerd. Het adres van ‘De Otter’ is: Gillis van Ledenberchstraat 78, Amsterdam-West. In het molenhuis bevindt zich boven de voordeur een in hout uitgesneden Otter. Op het kaartje is de tegenwoordige plaats aangegeven met een O in de cirkel.
De Otter, nog altijd aanwezig!
De Kool
De eerste houtzaagmolen die ‘De Kool’ heette brandde in 1668 af, maar werd een jaar later al herbouwd. Van het jaar 1843 is bekend dat de productie van ‘De Kool’ 950 balken bedroeg die met twee sleden gezaagd waren door één volwassene en één kind. Hendrik (Hein) de Vries, geboren bij ‘De Otter’, woonde hier met zijn gezin van 1871 tot 1878. Mijn grootvader C.J.W. (Han) de Vries werd in 1868 op de werf van ‘De Kool’ in het huis met nummer 29, aan de Voorweg, geboren. De Voorweg was een smal pad tussen de verschillende molenwerven in dit gebied. Paltrokmolen ‘De Kool’ werd in het jaar 1885 gesloopt. Op het kaartje is de plaats aangegeven met DK. in de cirkel.
Werf met molen ‘De Kool’ en twee woonhuizen aan de Voorweg. In het rechter huis werd C.J.W. (Han) de Vries geboren
Het Bonte Kalf
Deze houtzager was niet van het paltrok model, maar was een achtkante bovenkruier vlak bij de Kostverloren Vaart. Deze zware molen moet omstreeks 1642 zijn gebouwd. In 1800 lag naast ‘Het Bonte Kalf’ een ‘pleziertuin’ die ook eigendom was van de molenaar.
Het is de laatste Amsterdamse houtzaagmolen waar Hendrik (Hein) de Vries werkte en met zijn gezin woonde, adres Middenweg 84 op de werf van ‘Het Bonte Kalf’. Het gezin kwam hier in 1874 en vertrok in 1880 naar Aalsmeer, waar Hein de Vries een houthandel kon overnemen.
Een paar jaar later, in 1884, werd ten overstaan van notaris Clausing ‘de goed onderhouden houtzaagmolen het Bonte Kalf, met de gereedschappen, de twee houten loodsen, het houten woonhuis op stenen voeting, alsmede een dubbel stenen gebouw’ geveild voor de sloop. Opkoper was een sloper uit Oostzaan, hij betaalde er ƒ 508 voor.
De plaats van de molen is aangegeven met de letter B. in de cirkel.
Kaartje van Amsterdam-West.
E= De Eenhoorn; O=De Otter; DK= De Kool; B= Het Bonte Kalf